انواع سپتیک تانک

سپتیک تانک مخزنی است که در آن فاضلاب به کمک فرایندهایی از قبیل ته نشینی، شناور سازی و بیولوژیکی تصفیه می گردد.

سپتیک­تانک پرکاربردترین واحد مورد استفاده در تصفیه فاضلاب به ویژه فاضلاب­های بهداشتی - انسانی است. سپتیک­تانک مخزنی است که در آن فاضلاب به کمک فرایندهایی از قبیل ته­نشینی، شناورسازی و بیولوژیکی تصفیه می­گردد. از سپتیک­تانک­ها بطور گسترده­ای در واحدهای مسکونی و ویلایی، مجتمع­های مسکونی و اداری، کارگاه­های عمرانی و ساختمانی، کارخانجات تولیدی و صنعتی، هتل ­ها، رستوران­ها، و مجتمع­های تفریحی و ورزشی استفاده می­شود. امروزه سپتیک تانک­ها به عنوان پیش تصفیه و متعادل­ساز در پکیج تصفیه فاضلاب نیز مورد استفاده قرار می­گیرد.

سپتیک­تانک فاضلاب از نظر جنس سازه انواع مختلفی دارد که انواع متداول­تر آن شامل سپتیک­تانک پلی­اتیلنی، سپتیک­تانک بتنی و سپتیک­تانک فایبرگلاس است. تمامی انواع متداول ذکر شده پیش ساخته بوده و پس از ساخت در کارخانه تمدن تصفیه به محل پروژه انتقال می­یابند. لازم به ذکر است که جنس مخزن سپتیک تانک فاضلاب هیچ تاثیری بر روی فرآیند تصفیه در داخل مخازن سپتیک تانک ندارد و فقط به شرایط پیرامونی و محیطی محل نصب وابسته است. هرکدام از انواع سپتیک­تانک­ها دارای مزایا و معایبی از نظر هزینه خرید، سهولت نصب و بهره برداری، سرعت ساخت، دوام، سطح آب بندی و مقاومت استاتیکی بدنه هستند. در ادامه به تفکیک به بررسی هر یک از انواع سپتیک تانک پرداخته خواهد شد.

 

سپتیک ­تانک پلی اتیلنی

 

سپتیک­تانک پلی­اتیلنی از رایج­ترین و پرتولیدترین انواع سپتیک می­باشد. قیمت تمام­شده پلی­اتیلن به دلیل وجود شرکت­های پتروشیمی فعال در کشور ارزان­تر بوده و برای مشتریان مقرون به صرفه­تر است. ماده اولیه مورد استفاده در تولید این نوع سپتیک­تانک، پلی­اتیلن با گرید صد (PE100) می­باشد. پلی­اتیلن یک پلیمر بسیار مستحکم است که دوام، مقاومت و عمر بسیار مناسبی برای طراحی و تولید تجهیزات آبی دارد.

مزایای بالای این نوع از سپتیک­تانک­ها، کاربردهای زیادی برای آن ایجاد نموده است. مزایا و ویژگی­های سپتیک­تانک­های پلی­اتیلنی در مقایسه با انواع دیگر آن شامل موارد زیر است:

• وزن سبک، و لذا قابلیت حمل و نصب آسان؛
• دوام بسیار زیاد در برابر مواد شیمیایی، و عدم خوردگی در برابر خاک­های سولفاته؛
• اطمینان از عدم نشت فاضلاب از دیواره سپتیک تانک و آب­بندی کامل آن؛
• مقاومت بالا در برابر ضربه و شکستگی؛
• دارای مواد آنتی UV؛
• قابلیت تولید در ابعاد دلخواه منطبق بر فضای موجود؛
• پرتابل بودن و قابلیت حمل حتی پس از نصب؛
• عدم نیاز به عملیات ساختمانی (و همچنین سازه نگهبان و دیوار حائل) در هنگام نصب؛
• سرعت ساخت بسیار زیاد و زمان تحویل بسیار کم؛
• قابلیت دفن کامل داخل زمین و مقاومت در برابر فشارهای جانبی خاک؛
• عدم اشغال فضای موجود به دلیل مدفون بودن؛
• دارای دریچه بازدید در هر دو قسمت سپتیک تانک جهت بازدید و رفع عیب و تخلیه دوره­ای لجن؛
• دارای ونت هدایت گاز متان از جنس لوله پلی­اتیلن تحت فشار؛
• بهره­برداری آسان بدون نیاز به نیروی اپراتور؛
• بدون نیاز به تجهیزات مکانیکی؛
• جلوگیری از گرفتگی لوله­های خروجی فاضلاب و چاه­های جذبی به دلیل حذف جامدات، و روغن؛
• هزینه تمام­شده حداقلی این نوع سپتیک تانک؛
• انعطاف­پذیری بالا در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه مانند رانش زمین؛
• عمر مفید 50 ساله و 10 سال خدمات پس از فروش توسط شرکت تمدن تصفیه.

یک سپتیک تانک می­تواند فاضلاب را بین 30 الی 63 درصد تصفیه نماید. یکی از متعیرهای داصلی دخیل در میزان تصفیه فاضلاب، جنس سپتیک­تانک است. سپتیک­تانک پلی­اتیلنی بیشترین میزان تصفیه را دارا بوده و سپس سپتیک­تانک فایبرگلاس، سپتیک­تانک بتنی، و سپتیک­تانک آجری و فلزی به ترتیب از بیشترین به کمترین میزان تصفیه را دارند. اگر به دنبال سپتیک­تانکی با بیشترین میزان تصفیه هستید ما سپتیک­تانک پلی­اتیلن را پیشنهاد می­کنیم. شرکت تمدن تصفیه ایرانیان قادر است که سپتیک­تانک­های پلی­اتیلنی را از حجم­های دو مترمکعب تا صد مترمکعب به صورت یکپارچه و سپتیک­تانک­های با حجم بیشتر از صد مترمکعب را به صورت چند تکه تولید و اجرا نماید و خود را به عنوان بزرگترین شرکت سازنده سپتیک­تانک­های پلی­اتیلنی به صنعت آب و فاضلاب کشور معرفی کند.

از سپتیک تانک های پلی اتیلنی به عنوان ته نشینی اولیه در پکیج تصفیه فاضلاب نیز استفاده می شود.

 

سپتیک­تانک فایبرگلاس

 

نوع دیگر سپتیک­تانک­های متداول جهت تصفیه فاضلاب، سپتیک­تانک فایبرگلاس یا کامپوزیت است. ماده اولیه مورد استفاده در تولید این نوع از سپتیک­تانک­ها،الیاف شیشه، رزین، کبالت و ژلکوت می­باشد. در برخی از کشورها، گران بودن تهیه و تولید پلی­اتیلن باکیفیت موجب توجه به این نوع از سپتیک­تانک­ها گردیده است. موارد دیگری چون عدم امکان نصب سپتیک فاضلاب آماده در مکان­های خاص (زیرزمین­های مجتمع­های تجاری، اداری و یا ساختمان­های مسکونی) و یا ضرورت استفاده از سطح مقطع مکعبی نیز موجب استفاده از این نوع سپتیک­تانک­ها خواهد گردید. این نوع نیز دارای مزایا و معایب مختص به خود می­باشد. مزایای سپتیک­تانک فایبرگلاس عبارتند از:

• دوام بالا در برابر محیط اسیدی و خورنده فاضلاب؛
• دوام بالا در شرایط محیطی مختلف؛
• وزن کم و کیفیت مطلوب؛
• قابلیت نصب به صورت دفنی و سطحی؛
• آنتی UV و ضد جلبک؛
• هزینه حمل پایین؛
• استفاده از حداکثر فضا.

بزرگترین ایراد این نوع سپتیک تانک، قیمت بالای خود دستگاه و قیمت بالای تمام شده آن با توجه به: الف) ضرورت استفاده از سازه نگهبان (دیواره نگهدارنده) جهت بالا بردن ایمنی، و ب) عدم امکان بارگزاری روی این سیستم به دلیل ضخامت بدنه پایین آن (اصولا کمتر از 10 میلی­متر) می­باشد.

بایستی به این نکته اشاره نمود که سپتیک تانک با جنس بدنه فایبرگلاس خود به دو نوع تقسیم می شود:

1. سپتیک کامپوزیتی پیش­ساخته با حجم 3 تا 150 مترمکعب؛
2. سپتیک فایبرگلاس SMC با پنل­های پیش­ساخته (برای نصب در مکان­هایی که امکان انتقال سپتیک پیش­ساخته میسر نیست).

 

سپتیک­ تانک بتنی

 

سپتیک­تانک بتنی به شکل یک مخزن استوانه­ای شکل با استفاده از سیمان ضد سولفاته تیپ پنج و میلگرد در حجم­های مختلف ساخته می­شود. این سیمان به جهت خاصیت ضدسولفاته خود، موجب تضمین عمر مفید این سازه می­گردد. لازم به ذکر است که بتن در حالت عادی در برابر محیط اسیدی و خورنده فاضلاب به شدت آسیب­پذیر بوده و لذا بایستی تمهیدات ویژه­ای در طراحی آن لحاظ شود. شرکت تمدن تصفیه قادر است تا سپتیک­تانک­های بتنی را در محل پروژه به صورت درجا ساخته و مورد بهره­برداری قرار دهد، و یا آن را به صورت پیش­ساخته اجرا نماید.

بتن ماده­ای مستحکم و همچنین ارزان­قیمت در کشور ما می­باشد. با طراحی و ساخت مطلوب آن، می­توان دوام کافی برای قرارگیری در هر محیطی را از ان انتظار داشت. معمولا قطر سپتیک­تانک­های بتنی بین 1 تا 1.6 متر می­باشد. حجم این مخازن با توجه به ارتفاع آن­ها تعیین می­شود. در بدنۀ این مخازن، میلگردهایی از جنس فولاد به صورت مش­بندی شده استفاده شده است تا ضمن شکل­دهی به سپتیک تانک، مقاومت خمشی بتن را افزایش داده و مخزن را در برابر بارگذاری­های دینامیکی محافظت نماید. مقاومت بالای این نوع موجب شده است که از آن در مناطقی با بار ترافیکی بالا استفاده گردد.

یکی از مشکلات سپتیک­تانک­های بتنی در صورت عدم طراحی مناسب، عدم آب­بند شدن و نشت فاضلاب از دیواره سپتیک تانک می­باشد که علاوه بر تخریب و آلودگی محیط زیست باعث خوردگی آرماتور های سپتیک تانک بتنی و تخریب کامل سپتیک تانک می­شود. عموما به منظور جلوگیری از تخریب بدنه سپتیک تانک بتنی، یک لایه ایزوگام به بیرون و یک لایه ایزوگام به داخل سپتیک تانک بتنی اضافه می­گردد. استفاده از این سپتیک­ها در مناطق آبیاری غیر ممکن است و امکان انتشار بوی نامطبوع نیز وجود دارد.

بایستی توجه داشت که دفع سریع گرما توسط بتن، عملکرد بهینه باکتری­های بی­هوازی را کاهش می­دهد، لذا نسبت عملکرد سپتیک تانک بتنی در آشغالگیری و گندزدایی بسیار مهم می­باشد. معایب دیگر سپتیک­تانک­های بتنی را می­توان شامل وزن بسیار زیاد (حدود 1 تن به ازای هر مترمکعب مخزن)، عدم تولید در احجام بسیار زیاد، امکان آسیب دیدن سپتیک­تانک حین حمل و نقل، و آسیب­پذیری بتن در برابر کشش دانست که موجب شده است سپتیک تانک بتنی از نظر کاربرد و میزان مصرف در رده سوم پس از سپتیک تانک پلی­اتیلنی و فایبرگلاس قرار گیرد.

از نکات اجرایی قابل بیان می­توان به تراز بودن کف محل نصب سپتیک­تانک، عدم وجود سنگ­های درشت در اطراف سپتیک تانک (امکان آسیب سپتیک­تانک در گذر زمان و در اثر جابجایی سنگ­های درشت)، استفاده از بتن مگر، و اجرای فونداسیون در صورت امکان نشست خاک (به خصوص در خاک­های نرم و سست) اشاره نمود.

 سپتیک تانک آجری (با مصالح بنایی)

 

این سپتیک تانک­ها معمولا با استفاده از آجر فشاری و در برخی موارد از بلوک­های سیمانی یا سنگ همراه با ملات ماسه سیمان ساخته می­شوند. بزرگترین مشکل این سپتیک­تانک­ها نفوذپذیری بالای آن و لذا نشت بسیار زیاد از دیواره و کف آنها است. همچنین به دلیل عدم مقاومت دیواره در برابر نشست و فشارهای جانبی، با گذر زمان، ترک­ها و درزهای زیادی در دیواره و کف آنها ایجاد می­شود که این موضوع نیز موجب پیچیده­تر شدن مسئله نشت فاضلاب خواهد شد. در برخی موارد برای رفع این مشکل اساسی از پوشش­های قیری بر روی مخزن استفاده می­گردد. حداکثر عمق این مخازن به دلیل عدم توانایی دیواره­های آجری یا بلوکی در تحمل فشارهای جانبی، محدود به 2.5 متر می­شود. البته در شرایطی که پشت دیواره با خاک پرشود این عمق به 4 متر افزایش می­یابد.

 

سپتیک تانک فلزی

به دلیل ضعف فو لاد در مقابل خورندگی، استفاده از سپتیک­تانک­های فلزی در مقایسه با سایر سپتیک­تانک­ها متداول نیست. راهکار رفع این معضل، به کارگیری پوشش چند لایه رنگ می­باشد اما این راهکار به افزایش قیمت تمام­شده می­انجامد. دیگر مشکل این نوع، وزن بالای آن و مشکلات ناشی از آن در حمل و اجرا است. لذا پیشنهاد می­شود که انواع دیگر سپتیک­تانک­ها برای پروژه شما در نظر گرفته شود.